Key Points

• UPI द्वारे लहान कर्ज घेणे सोपे होणार.
• RBI ने UPI क्रेडिट लाइनसाठी मार्गदर्शक तत्त्वे जारी केली.
• PhonePe, Paytm, BharatPe सारख्या ॲप्सद्वारे कर्ज उपलब्ध.
• NPCI ने कर्जाच्या वापरासाठी नियम जारी केले.
• २०३० पर्यंत UPI वर $1 ट्रिलियन पर्यंतचे व्यवहार होण्याची शक्यता.

UPI द्वारे कर्ज: एक नवीन क्रांती?

लहान कर्जदारांसाठी एक आनंदाची बातमी आहे! युनिफाइड पेमेंट इंटरफेस (UPI) लवकरच क्रेडिट लाइन सुविधा सुरू करणार आहे. यामुळे कर्ज घेणे अधिक सोपे होणार आहे. रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) ने या सुविधेसाठी मार्गदर्शक तत्त्वे जारी केली आहेत, ज्यामुळे आता UPI ॲप्सद्वारे थेट कर्ज मिळू शकेल. आता तुम्हाला लहान कर्जासाठी बँकेत खेटे मारायची गरज नाही.

ही योजना कशी फायदेशीर ठरेल?

बँका आता UPI प्लॅटफॉर्मवर लहान क्रेडिट लाइन्स देणार आहेत, ज्यामुळे नवीन ग्राहक जोडले जातील. ज्यांच्याकडे बँक खाते नाही, ते सुद्धा UPI द्वारे कर्ज घेऊ शकतील. PhonePe, Paytm, BharatPe आणि Navi यांसारख्या ॲप्सचा वापर केला जाईल. ICICI आणि कर्नाटक बँक यांसारख्या बँका सुद्धा यात सहभागी होणार आहेत.

RBI ची भूमिका काय?

बँकांनी RBI कडे काही प्रश्न विचारले होते, जसे की व्याजमुक्त कालावधी, थकबाकीची नोंदणी, आणि क्रेडिट ब्युरोला माहिती पाठवण्याची प्रक्रिया. RBI ने यावर स्पष्टीकरण दिल्यानंतर, आता या योजनेची चाचणी सुरू झाली आहे.

NPCI ची भूमिका

UPI प्लॅटफॉर्म चालवणारी NPCI (नॅशनल पेमेंट कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया) ने सप्टेंबर २०२३ मध्येच पूर्व-मंजूर क्रेडिट लाइनची सुविधा सुरू केली होती. मात्र, तांत्रिक अडचणींमुळे बँकांनी ती स्वीकारली नाही. आता हळूहळू बँका या सुविधेचा स्वीकार करत आहेत. NPCI ने बँकांना हे कर्ज विशिष्ट कारणांसाठीच वापरले जावे, असे निर्देश दिले आहेत.

कोणत्या प्रकारचे कर्ज उपलब्ध असतील?

• सोने कर्ज
• मुदत ठेवीवर कर्ज
• ग्राहक कर्ज
• वैयक्तिक कर्ज

यामुळे ग्राहकांचे क्रेडिट खाते थेट UPI ॲपशी जोडले जाईल आणि तेथून ते कर्ज वापरू शकतील.

UPI चा वापर आणि भविष्य

सध्या UPI चे जवळपास ३० कोटी वापरकर्ते आहेत, ज्यापैकी १५ ते २० कोटी सक्रिय वापरकर्ते आहेत. तज्ञांच्या मते, क्रेडिट लाइन UPI साठी एक महत्त्वाचे पाऊल ठरू शकते. फिनटेक कंपनी झेटाच्या अंदाजानुसार, २०३० पर्यंत UPI वर $1 ट्रिलियन पर्यंतचे व्यवहार होऊ शकतात.

जोखीम काय आहेत?

एका खाजगी बँकेच्या अधिकाऱ्याने सांगितले की, जर क्रेडिटची अंमलबजावणी व्यवस्थित झाली नाही, तर डिफॉल्ट वाढू शकतात आणि लहान कर्जे वसूल करणे कठीण होऊ शकते.

Analysis

UPI क्रेडिट लाइन ही लहान कर्जदारांसाठी एक चांगली संधी आहे, पण बँकांनी डिफॉल्ट टाळण्यासाठी योग्य उपाययोजना करणे आवश्यक आहे. या सुविधेमुळे UPI चा वापर आणखी वाढेल आणि डिजिटल पेमेंटला प्रोत्साहन मिळेल.

Background

UPI (युनिफाइड पेमेंट इंटरफेस) ही एक त्वरित पेमेंट प्रणाली आहे, जी मोबाईल ॲपद्वारे दोन बँक खात्यांमध्ये पैसे हस्तांतरित करण्यास मदत करते. भारतामध्ये UPI चा वापर मोठ्या प्रमाणात वाढला आहे आणि आता क्रेडिट लाइनच्या सुविधेमुळे ते आणखी प्रभावी ठरू शकते.

Conclusion

UPI क्रेडिट लाइन ही निश्चितच एक चांगली योजना आहे, जी लहान कर्जदारांना मदत करेल. मात्र, बँकांनी आणि वापरकर्त्यांनी सावधगिरी बाळगणे आवश्यक आहे. या सुविधेमुळे डिजिटल अर्थव्यवस्थेला चालना मिळेल आणि लोकांना बँकिंग सेवा अधिक सुलभपणे उपलब्ध होतील.